نقدینگی یک استخر بزرگ با مقدار مشخصی آب را در نظر بگیرید میتوانیم کل حجم پولی را که به شکل مسکوک اسکناس و چک پول در دست مردم و یا به شکل سپرده دیداری در حسابهای بانکی نگهداری میشود به حجم آب یک استخر تشبیه کنیم کل حجم پول موجود در کشور به علاوه شبه پول نقدینگی آن کشور به شمار می رود

.چک پول + سپردههای دیداری + اسکناس و مسکوکات = حجم پول

حسابهای پس انداز بلندمدت + حسابهای پس انداز کوتاه مدت = شبه پول

شبه پول + حجم پول = نقدینگی

همان طور که آب استخر قابل زیاد یا کم شدن ،است نقدینگی نیز کم یا زیاد میشود. البته در بیشتر موارد نقدینگی در کشورها با افزایش روبه روست. سازوکار ایجاد نقدینگی یا در واقع چگونگی افزایش نقدینگی در کشور، سازوکار نسبتاً پیچیده ای است که نمیخواهیم در اینجا وارد جزئیات آن شویم؛ اما بد نیست بدانید که افزایش نقدینگی معمولاً ناشی از عملکرد بانکهاست. اگر میخواهید تا حدودی از این سازوکار سر دربیاورید،متن قاب صفحه بعد را مطالعه کنید.در هر صورت این گونه مؤسسات یا بانکها چه ربوی و چه غیر ربوی علاوه بر خدمات نقل و انتقال و محافظت از پول به اعطای وام و تأمین اعتبار نیز پرداختند امکان گرفتن وام و اعتبار و پیدایش مؤسسه ای که اعتبار دارد و میتواند این اعتبار خود را به دیگری هم بدهد (وام) در حجم و شکلفعالیت های اقتصادی تأثیر زیادی گذاشتسوءواین مؤسسات با چاپ رسید پول) (کاغذی قدرت خلق اعتبار یافتند و برخی هم از این فرصت ء استفاده کردند دولتها هم با اطلاع از این مشکل، سعی کردند همان طور که حق ضرب سکه را منحصرا در اختیار خود داشتند حق چاپ و نشر اسکناس را هم از افراد و مؤسسات بگیرند. هر چند انحصار این حق در دست دولت ظاهرا بانکها را صرفاً به واسطه دریافت و پرداخت تبدیل کرده بود و دیگر نمیتوانستند اسکناس چاپ کنند؛ اما ماهیت منحصر به فرد ،بانک فراتر از آن بود بعدها مشخص شد بانکها حتی اگر اجازۀ چاپ پول را هم نداشته باشند امکان خلق پول را دارند. فرض کنید در جامعه ای یک بانک بیشتر نداریم و اولین مراجعه کننده به این بانک، مبلغی را برای سپردۀ بلندمدت میگذارد بانک میتواند حداکثر تا سقف کل آن مبلغ را به دیگری وام دهد. حال اگر بانک شرط کند که وام افراد را به جای اسکناس، به صورت اعتبار یا چک بپردازد و تمام کسانی که این چکها را برای وصول به بانک میبرند مجاب کند که پول نقد درخواست نکنند و در همان بانک حساب باز کنند و از خدمات چک یا کارت اعتباری استفاده کنند در این صورت با پدیده منحصر به فردی روبه رو خواهیم بود. بانک میتواند به هر تعداد و به هر میزان که بخواهد وام دهد زیرا پول از گردش درون بانک خارج نمیشود. به این فرایند خلق پول یا خلق اعتبار می.گویند دولتها این توان عجیب بانک را نیز باید مهار کنند. به همین دلایل بانکها و مؤسسات مالی و اعتباری میباید ماهیتا نهادی غیر انتفاعی و صرفا با هدف ارائه خدمات به فعالان اقتصادی .باشند بانکها فقط با مجوز بانک مرکزی تأسیس میشوند و تمام فعالیتهای پولی آنها باید تحت کنترل و نظارت شدید باشد.تورممعمولاً هنگامی با تورم روبه رو میشویم و آن را احساس میکنیم که بخواهیم کالایی را خریداری کنیم در چنین حالتی اگر ببینیم برای کالای مورد نظر باید پول بیشتری پرداخت کنیم متوجه حضور تورم در اقتصاد میشویم البته به این نکته توجه کنید که هر گونه افزایشی در قیمت را نمیتوان تورم دانست؛ مثلاً ممکن است فروشنده ای بی انصاف کالای موردنظر شما را گران تر از آنچه هست به شما بفروشد. آیا در این صورت میتوانیم بگوییم این افزایشقیمت تورمی است؟