این جمله که "اسلام روش زندگی را به ایرانیان آموخت" به این معناست که با ورود اسلام به ایران، تغییرات عمیق و گسترده‌ای در جنبه‌های مختلف زندگی ایرانیان ایجاد شد. این تغییرات شامل موارد زیر می‌شود:

1. **دین و اعتقادات:** قبل از اسلام، دین غالب در ایران زرتشتی بود. با ورود اسلام، یکتاپرستی و آموزه‌های اسلامی جایگزین باورهای پیشین شد. این تغییر، جهان‌بینی و ارزش‌های اخلاقی مردم را به شدت تحت تأثیر قرار داد.

2. **فرهنگ و هنر:** اسلام با خود فرهنگ و هنر جدیدی را به ارمغان آورد که در معماری (مانند مساجد و مدارس)، خطاطی (مانند خط نستعلیق و شکسته نستعلیق)، ادبیات (مانند شعر و نثر با مضامین اسلامی) و سایر هنرهای تجسمی و نمایشی خود را نشان داد. البته، هنر و فرهنگ ایرانی نیز بر هنر اسلامی تأثیر گذاشت و یک ترکیب غنی را به وجود آورد.

3. **قوانین و نظام اجتماعی:** با اسلام، شریعت اسلامی به عنوان مبنای قانون‌گذاری و اداره جامعه قرار گرفت. این شامل قوانین مربوط به خانواده، تجارت، عدالت و روابط اجتماعی می‌شد که ساختار جامعه را متحول کرد.

4. **زبان و ادبیات:** هرچند زبان فارسی اصالت خود را حفظ کرد، اما کلمات و اصطلاحات عربی زیادی وارد زبان فارسی شد و خط عربی نیز جایگزین خط پهلوی شد. این امر تأثیر عمیقی بر ادبیات فارسی گذاشت و آثار بزرگی با مضامین اسلامی خلق شد.

5. **علم و دانش:** در دوران اسلامی، ایران به یکی از مراکز مهم علم و دانش تبدیل شد. دانشمندان ایرانی در رشته‌های مختلفی مانند پزشکی، ریاضیات، نجوم، فلسفه و الهیات پیشرفت‌های چشمگیری داشتند که بسیاری از آنها ریشه در آموزه‌های اسلامی و تشویق به علم‌آموزی داشت.

در واقع، این جمله نشان‌دهنده یک تحول بزرگ تاریخی است که اسلام نه تنها یک دین جدید، بلکه یک شیوه زندگی جامع را به ایرانیان معرفی کرد که تمام ابعاد فردی و اجتماعی آنها را دگرگون ساخت و هویت جدیدی برای آنها به ارمغان آورد.

بسیار خب، اجازه بدید کمی عمیق‌تر به این موضوع بپردازیم تا تصویر کامل‌تری از این تحول بزرگ داشته باشیم.

وقتی می‌گوییم "اسلام روش زندگی را به ایرانیان آموخت"، در واقع داریم به یک فرآیند تاریخی پیچیده و تدریجی اشاره می‌کنیم که در آن، دو تمدن بزرگ، یعنی تمدن ایرانی و تمدن اسلامی، با یکدیگر درآمیختند و هویت جدیدی را شکل دادند. این فقط یک تغییر در اعتقادات نبود، بلکه یک دگردیسی کامل در شیوه نگرش به زندگی، ارزش‌ها، و ساختارهای اجتماعی بود.

**جنبه‌های عمیق‌تر این تحول:**

1. **اخلاق و معنویت:** اسلام با تأکید بر توحید، عدل، برابری، و اهمیت اخلاق فردی و اجتماعی، یک چارچوب معنوی و اخلاقی جدید ارائه داد. این چارچوب، نه تنها در عبادات، بلکه در تمام جنبه‌های زندگی روزمره، از روابط خانوادگی گرفته تا تجارت و حکومت، نفوذ کرد. مفاهیمی مانند زکات، خمس، امر به معروف و نهی از منکر، و اهمیت کار و تلاش حلال، به تدریج در تار و پود جامعه ایرانی تنیده شد.

2. **نظام حقوقی و قضایی:** قبل از اسلام، نظام حقوقی ایران بر اساس سنت‌های محلی و قوانین زرتشتی استوار بود. با ورود اسلام، نظام قضایی بر پایه فقه اسلامی شکل گرفت. این نظام، با وجود تفاوت‌هایی که با قوانین پیشین داشت، در بسیاری موارد به دنبال برقراری عدالت و نظم اجتماعی بود. مفهوم "دارالقضا" (دادگاه) و "قاضی" (داور) نقش محوری در این نظام جدید ایفا کرد.

3. **ساختار حکومت و سیاست:** حکومت‌های اسلامی، ساختار اداری و سیاسی خاص خود را داشتند. اگرچه بسیاری از نهادهای اداری ساسانیان در دوران اسلامی نیز ادامه یافت، اما مفاهیمی مانند "خلافت" و "ولایت" و "بیت‌المال" (خزانه عمومی) وارد ادبیات سیاسی و حکومتی ایران شد. این تغییرات، به تدریج بر نحوه اداره کشور و ارتباط حاکمان با مردم تأثیر گذاشت.

4. **اقتصاد و تجارت:** اسلام با تشویق به تجارت حلال، ممنوعیت ربا، و تأکید بر انصاف در معاملات، یک سیستم اقتصادی مبتنی بر اخلاق اسلامی را ترویج کرد. شهرهای ایران به مراکز مهم تجاری در مسیر جاده ابریشم تبدیل شدند و تجار ایرانی نقش مهمی در گسترش اسلام و فرهنگ اسلامی ایفا کردند. بازارها و اصناف بر اساس آموزه‌های اسلامی سازماندهی شدند.

5. **تغییرات جمعیتی و اجتماعی:** با گذشت زمان، گروه‌های اجتماعی جدیدی مانند "علما" (دانشمندان دینی) و "سادات" (فرزندان پیامبر) نقش پررنگی در جامعه پیدا کردند. مدارس دینی و مساجد به مراکز مهم آموزش و تجمع تبدیل شدند. این تغییرات، سلسله مراتب اجتماعی و روابط بین گروه‌های مختلف را دگرگون کرد.

6. **نگرش به علم و دانش:** یکی از مهم‌ترین تأثیرات اسلام بر ایرانیان، تشویق به علم‌آموزی بود. آموزه‌های اسلامی، علم را ارزشمند می‌شمردند و مسلمانان را به جستجوی دانش، حتی تا "چین" تشویق می‌کردند. این نگرش، زمینه‌ساز شکوفایی علمی در ایران شد و دانشمندانی مانند ابوعلی سینا، رازی، و بیرونی، آثار ماندگاری در زمینه‌های مختلف علمی خلق کردند که نه تنها برای ایرانیان، بلکه برای تمام جهان بسیار ارزشمند بودند.

به طور خلاصه، جمله "اسلام روش زندگی را به ایرانیان آموخت" به این معناست که اسلام یک نقشه راه جامع برای زندگی فردی و اجتماعی ارائه داد که تمام ابعاد هستی، از اعتقادات و ارزش‌ها گرفته تا قوانین، اقتصاد، هنر و علم را در بر می‌گرفت و به تدریج، این نقشه راه در جامعه ایرانی نهادینه شد و آن را از ریشه دگرگون کرد. این فرآیند، نه تنها هویت ایرانی را تغییر داد، بلکه به غنای تمدن اسلامی نیز کمک شایانی کرد.