در تحقیقات، "متغیرهای ناشناخته" یا "متغیرهای مکنون" (latent variables) به عواملی گفته می‌شود که مستقیماً قابل مشاهده یا اندازه‌گیری نیستند، اما فرض می‌شود که بر متغیرهای قابل مشاهده تأثیر می‌گذارند. این متغیرها اغلب در علوم اجتماعی، روانشناسی، اقتصاد و پزشکی کاربرد دارند.

برای شناسایی و مدیریت این متغیرهای ناشناخته، رویکردهای مختلفی وجود دارد:

1. **استفاده از شاخص‌ها (Indicators):** شما می‌توانید متغیرهای ناشناخته را از طریق متغیرهای قابل مشاهده‌ای که به آن‌ها مرتبط هستند، استنباط کنید. برای مثال، "هوش" یک متغیر ناشناخته است، اما می‌توان آن را با نمرات آزمون‌های مختلف (متغیرهای قابل مشاهده) اندازه‌گیری کرد.
2. **مدل‌سازی معادلات ساختاری (Structural Equation Modeling - SEM):** این روش آماری پیشرفته به شما امکان می‌دهد تا روابط بین متغیرهای ناشناخته و قابل مشاهده را همزمان مدل‌سازی کنید.
3. **تحلیل عاملی (Factor Analysis):** این روش به شناسایی الگوهای همبستگی بین متغیرهای قابل مشاهده کمک می‌کند و می‌تواند نشان دهد که آیا این همبستگی‌ها توسط یک یا چند متغیر ناشناخته توضیح داده می‌شوند یا خیر.
4. **بررسی ادبیات تحقیق:** مطالعه تحقیقات پیشین در زمینه مورد نظر شما می‌تواند به شناسایی متغیرهای بالقوه ناشناخته که ممکن است مرتبط باشند، کمک کند.
5. **روش‌های کیفی:** گاهی اوقات، استفاده از روش‌های تحقیق کیفی مانند مصاحبه‌های عمیق یا گروه‌های کانونی می‌تواند به کشف متغیرهای ناشناخته‌ای که ممکن است در روش‌های کمی نادیده گرفته شوند، کمک کند.