ترجمه:

و هركس كه خدا و پيامبرش وچنان مؤمناني را (كه در آيه قبل بيان شد) ولي ّ خود بگيرد (از حزب خداست ) همانا حزب خدا پيروز است .

نكته ها:

در آيه ي قبل بيان شد كه مراد از (الّذين آمنوا)، حضرت علي (ع) و امامان معصوم :.

پس از او هستند.

اوصاف حزب اللّه در سوره ي مجادله آيه 22 چنين بيان شده است :.

1- به مبداء و معاد ايمان دارند.

2- با دشمن خدا، دوستي نمي كنند.

اين آيه كه لزوم پذيرش ولايت خدا و رسول و امامان را بيان مي كند، مي فهماند كه مراد از (وليّكم ) در آيه قبل ، سرپرست و حاكم است نه دوست و ياور، چون تعبير ((حزب اللّه )) و غالب بودن آنان ، اشاره به نظام قدرتمند و حكومت دارد.

((حزب ))، در لغت به معناي گروه با قدرت و با صلابت است . (127) .

چون پيروزي ، بدون تشكيلات ، مديريّت ، قدرت ، وحدت ، جرأت و... امكان ندارد، پس ((حزب اللّه )) براي حاكميّت وغلبه بايد اين صفات را داشته باشند.

حزب الله نه تنها غالب و پيروزند، بلكه رستگار نيز هستند. (حزب اللّه هم الغالبون )، (حزب اللّه هم المفلحون ) (128) .

درآيه ي 52 همين سوره خوانديم كه گروهي از ترس حوادث ، كفّار را ولّي خود مي گيرند، در اين آيه مي فرمايد: حزب الله غالب است يعني وابستگان به كفّار مغلوبند، پس به سراغ آنان نرويد. (فتري الّذين ... يسارعون فيهم ...)، (ومن يتول ّ الله ... هم الغالبون ).

پيام ها:

1- حزب اللّه ، تنها كساني اند كه ولايت خدا، پيامبر و اهل بيت : را پذيرفته باشند. (ومن يتول ّ الله ... فان ّ حزب اللّه )

2- غلبه ي نهايي با كساني است كه ولايت خدا، پيامبر و اهل بيت : را بپذيرند. (ومن يتول ّ... هم الغالبون )

3- چون خداوند غالب است ، (واللّه غالب علي أمره ) (129) ، وابستگان به او هم غالبند. (حزب اللّه هم الغالبون )

4- با وعده هاي الهي ، حزب الله به آينده ي خود مطمئن است . (هم الغالبون )

‌حزب‌الله، تعبیری قرآنی در اشاره به پیروان دین حق است.

۶ - منابع

۱ - تعریف

[ویرایش]

حزب‌الله تعبیری قرآنی در اشاره به پیروان دین حق. حزب‌الله، به معنای گروه متشکل منسوب به خدا، در مقابل حزب‌الشیطان، سه بار در قرآن‌کریم ذکر شده است.

حزب در لغت معانی گوناگونی دارد، از جمله یاران هم عقیده و تحت امر یک فرد، گروهی که دارای یک هدف باشند، طایفه، وِرد و ذکر، جماعت، و مردم. راغب اصفهانی

«فشردگی» را نیز در معنای آن لحاظ کرده است.

۲ - در قرآن

حزب‌الله در آیه ۵۶ سوره مائده

به معانی‌ای تفسیر شده که با معنای لغوی آن در پیوند است، از جمله لشکر خدا، اولیای خدا، شیعه خدا و یاران خدا.
به گفته اخفش (متوفی ۲۲۰ یا ۲۲۱)، حزب‌الله کسانی‌اند که به دین خدا در آمده‌اند و از او اطاعت می‌کنند و خدا نیز یاریشان می‌کند.

طباطبائی عبارت «فَانَّ حِزبَ الله هُمُ الغالِبون» را در این آیه به مثابه کُبرایی می‌داند که در موضع نتیجه قرار گرفته است و بنابراین، معنای آیه چنین می‌شود: کسی که ولایت خدا و رسول او و مؤمنان را بپذیرد غالب است، زیرا از حزب‌الله است و حزب‌الله هم همواره غالب است.

ابن‌عباس مراد از حزب‌الله را در این آیه شیعیان خدا و رسول او و نیز شیعیان علی معنا کرده و غالب بودن آن‌ها را عبارت از علو آنها نسبت به دیگر بندگان خدا دانسته است.

۲.۱ - مصداق

در آیه ۲۲ سوره مجادله

کسانی مصداق حزب‌الله معرفی شده‌اند که با دشمنان خدا و رسول او، هر چند از نزدیکانشان باشند، دوستی نمی‌ورزند. در این آیه بر این نکته تأکید شده است که خدا ایمان را بر قلبهایشان حک کرده و با روحی از جانب خود تأییدشان نموده و جزای آن‌ها را بهشت قرار داده است.
به گفته طباطبائی،

دلیل تکرار حزب‌الله، به جای به کار بردن ضمیر، در این آیه این است که سخن جنبه مَثَل پیدا کند. طوسی

حزب‌الله را در این آیه لشکریان و اولیای خدا دانسته و از قول زجاج آن را به معنای برگزیدگان خدا آورده است.
به نوشته طباطبائی،

تعبیر از مؤمنان به حزب‌الله و وصف آن‌ها به فلاح، نوعی شرف بخشیدن به آنان از سوی خداوند است.
نقطه مقابل حزب‌الله در قرآن‌کریم، حزب‌الشیطان است که در آیات ۱۴ تا ۱۹ سوره مجادله وصفهایی درباره آن‌ها آمده است. در این آیات حزب‌الشیطان قومی‌اند که مغضوبین خدا را به دوستی گرفته‌اند و به دروغ بر مؤمن بودن خود سوگند یاد می‌کنند. دامنه دروغگویی آن‌ها تا آنجاست که حتی در قیامت هم سوگند دروغ می‌خورند و با این حال می‌پندارند که حق با آنهاست. آنان کسانی هستند که شیطان بر آن‌ها غلبه کرده و خدا را از یاد آن‌ها برده است.

۳ - در روایات

در احادیث نیز حزب‌الله مورد اشاره و تفسیر قرار گرفته است. پیامبر اکرم حزب علی را حزب خود و حزب خود را حزب‌الله شمرده

و همین تعبیر را در مورد اهل‌بیت خود نیز به کار برده است

پیامبر اکرم در شمارش خصال علی علیه‌السلام فرمود علی دارای خصالی است که اگر یکی از آن‌ها در کسی باشد همین فضیلت برای وی کافی است؛ از جمله این‌که حزب علی علیه‌السلام حزب خداست و حزب دشمنان وی حزب‌الشیطان.

پیامبر همچنان علی علیه‌السلام را ملاک شناخت حزب‌الله پس از خود ذکر کرده است.

۳.۱ - مصادیق

علی علیه‌السلام نیز، پس از توصیفی مفصّل از سیمای منافقان، آنان را با استناد به قرآن، مصداق حزب‌الشیطان شمرده

[۲۱]

و در مقابل، صفاتی همچون به جاآوردن واجبات و شکیبایی در این راه، شب زنده‌داری، ساده‌زیستی، بی‌قراری از بیم حسابرسی خدا، یاد مداوم خدا و آمرزش‌خواهی از گناهان را از جمله ویژگیهای حزب‌الله دانسته است.

[۲۲]

امام حسن علیه‌السلام، پس از بیعت مردم با وی، خود را مصداق حزب‌الله معرفی کرد.

[۲۳]

[۲۴]

[۲۵]

امام حسین علیه‌السلام نیز وقتی به درخواست معاویه لب به سخن گشود خود را مصداق‌حزب‌الله خواند.

[۲۶]

حضرت زینب علیهاالسلام، پس از واقعه کربلا در معرفی شهدای کربلا، آنان را حزب‌الله خواند که به دست حزب الشیطان کشته شده‌اند.

امام صادق علیه‌السلام، در تعلیم زیارت امام حسین علیه‌السلام به مخاطب خود آموخت که در وقت زیارت، به امام حسین گفته شود که شما از حزب‌الله و حزب رسول خدا و حزب اهل بیت رسول خدا هستید.

امام صادق علیه‌السلام خود و یاران خود را نیز حزب‌الله معرفی کرده است.

بنابر روایتی از امام رضا علیه‌السلام در تفسیر آیه ۲۴۹ سوره بقره

، طالوت به سربازانش خبر داد که آن‌ها به وسیله نهر آب امتحان خواهند شد و هر کس بیش از یک کف دست از آب آن نهر بنوشد از حزب‌الله نیست.

از دیگر مصادیق حزب‌الله که در احادیث آمده اویسِ قرنی است.

همچنین از قول پیامبراکرم نقل شده است که هر کس سوره مجادله را بخواند در روز قیامت از زمره حزب‌الله به شمار خواهد آمد.