همه ما دیدگاه های فردی ویژه خود را داریم و دید من نسبت به پدیده های اطراف ممکن است کاملا با دید شما متفاوت باشد. اغلب مراجعان نسبت به دنیا دیدگاه منفی دارند. آنها وقایع را آنطور که می بینند توصیف می کنند درحالی که غالبا در این میان اعتماد به نفس کمتری دارند.

گاهی یک مشاور ماهر می تواند دید مراجع را نسبت به وقایع و موقعیت ها عوض کند. این کار از طریق قاب گیری یا شکل دهی مجدد تصویری که مراجع به بیان آن پرداخته است، انجام می شود. اصطلاحا گفته می شود که مشاور در این فن، قاب یا شکل جدیدی برای تصویر فعلی مراجع که برایش ناراحت کننده یا عذاب آور است ایجاد می کند.

منظور از قاب گیری یا شکل دهی مجدد، رد نگرش مراجع نسبت به دنیا نیست بلکه آشنا کردن او با دید وسیع تری از جهان است. اینکه به مراجع بگوییم: "آنقدرها هم که تو فکر می کنی اوضاع خراب نیست، راحت باش!" کاملا بیهوره خواهد بود به ویژه هنگامی که مراجع، دنیا را از دید منفی می بیند.

به هرحال این احتمال هست که به عنوان مشاور به شرح آنچه که مراجع می بیند، بپردازیم به گونه ای که وی دید وسیع تری نسبت به وقایع بیابد و از بدبینی وی کاسته شود.

نمونه:

- مراجع: یک مقام اجرایی عالی رتبه، اضطراب و ترس خود را از ایستادن در برابر گروهی از متخصصان و سخنرانی برای آنان بیان می کند. وی به ترس ناشی از عدم مهارت در بیان درست مطالب و انتقال آن به افراد اشاره می کند.

- مشاور: گویا اینکه بدنبال رشد بیشتر مهارتهای خود هستید و از اینکه بهترین عملکردتان را ارائه کنید نگرانید. برخی مواقع از این جهت نگران می شویم یا می ترسیم که از هیجان زدگی اجتناب می کنیم.

۲نکته:

۱. در قاب گیری همیشه با یک نگرانی، اضطراب، ترس یا دید منفی مراجع نسبت به مسائل روبرو هستیم و مشاور همیشه در رویارویی با آن از جملات مثبت استفاده می کند.

۲. قاب گیری چون نوعی تعبیر و تفسیر است معمولا بصورت جملات فرضی بیان می شود. یعنی با استفاده از کلماتی چون: گویا که، به نظر می رسد که، فکر می کنم که، شاید که و...

نمونه سئوال:

۱. مشاوری که در پاسخ به جمله مراجع مبنی بر "از بی اعتنایی رئیسم آزرده ام. وی حتی نگاهی هم به من نمی اندازد"، می گوید: "شاید او آنقدر درگیری ذهنی داشته که اصلا حواسش به شما نبوده است". از کدام فن زیر استفاده می کند؟

۱) مواجهه

۲) بازخورد

۳) انعکاس

۴) قاب گیری

پاسخ: گزینه "۴" درست است.

منبع: مفاهیم بنیادی و مباحث تخصصی در مشاوره (۷۹). گلدارد. ترجمه حسینیان.انتشارات کمال تربیت

میرسعیدجعفری (با اندکی تغییر).

از نتایج کاربرد این فن می توان به ایجاد انگیزه و امید در مراجع برای تداوم تلاش در جهت حل مشکل ، امتحان و آزمون دیدگاه های متفاوت با دیدگاه او در مورد مسئله و اتخاذ دیدگاه های جدید ، رفتارهای عملی تر و احساس مسئولیت بیش تر اشاره کرد ( نوابی نژاد و همکاران ، 1393 ) .

منظور از قاب گیری یا شکل دهی مجدد رد نگرش مراجع نسبت به دنیا نیست بلکه آشنا کردن او با دید وسیع تری از جهان است. این که به مراجع بگوییم : ( آنقدرها هم که تو فکر می کنی ، اوضاع خراب نیست ، راحت باش ) ، کاملاً بیهوده خواهد بود به ویژه هنگامی که مراجع دنیا را از دید منفی می بیند . به هر حال این احتمال هست که به شرح آنچه که مراجع می بیند بپردازیم به گونه ای که وی دید وسیع تری نسبت به وقایع بیابد و از بدبینی وی کاسته شود . در زیر ، چند مثال در رابطه با قاب گیری مجدد یا شکل دهی مجدد وجود دارد ( گلدارد ، 1393 ) .

مثال 1

مراجع : من آرزوی یک دوستی بلند مدت را با افراد دارم ولی آنچه نصیبم می شود تنها دوستی های کوتاه مدت پی در پی است . به نظر می رسد که من قادر یه تداوم دوستی با دوستانم نیستم . آن ها همیشه مرا به خاطر بی قراری و ناآرامی سرزنش می کنند و هیچ کدام از آن ها مایل نیستند که پیش من بمانند .

مشاور : شما باید بسیار جذاب باشید که این قدر دوستی های جدیدی ایجاد کرده اید . انرژی زیادی هم دارید و من تصور نمی کنم که دوستانتان قادر به ارضای شما برای مدت طولانی باشند .

مثال 2

مراجع : شوهرم دائماً مرا محدود می کند او دوست ندارد من به تنهایی برای خرید بیرون بروم .

مشاور : شاید این به خاطر علاقه اش به شماست یا اینکه نمی خواهد شما خسته شوید .

مثال 3

مراجعی که به علت آنفولانزای شدید نتوانسته در کنکور ماه گذشته شرکت کند .

مراجع : آن بیماری واقعاً آینده مرا تباه کرد . هم کلاسیهایم همه الان در یک رشته ای درس می خوانند .

مشاور : می فهمم چه احساسی داری ولی طور دیگری هم می توانیم به موضوع نگاه کنیم ، فرصت و زمان خوبی برای آماده شدن در کنکور امسال داری و این شانس قبولی در دانشگاهی که واقعاً دوست داری را بیش تر می کند .

منابع :

مبانی راهنمایی و مشاوره ؛ شموه نوابی نژاد و همکاران ( 1393 )

مفاهیم بنیادی و مباحث تخصصی در مشاوره ؛ گلدارد ( 1393 )

اصول و فنون مشاوره ؛ پویا پردلی ، امیرعلی رجنی و همکاران ( 1395 )